Deze week gaan bijna al mijn gesprekken weer over vermoeidheid, over de eigen grenzen gaan en het lastig vinden om de balans te vinden. Nog even boodschappen doen, vlug wat eten tussendoor, nog snel iets afmaken. Een vriendin komt op de koffie, toch nog even wat opruimen. Dingen die zijn blijven liggen, omdat je er eigenlijk geen energie voor hebt, drukken opeens weer op je schouders. ‘Moeten’ staat weer bovenaan.
Een hele ochtend wandelen, en daarna nog op visite… Ook wat leuk is, kost energie en vraagt daarna om herstel en rust. Dat kan je flink frustreren, want je wilt al die dingen ‘gewoon’ kunnen doen. Die frustratie, hard voor jezelf zijn, de druk en de haast, brengen je juist weer terug bij af. Het onbegrip uit de omgeving doet daar vaak nog een schepje bovenop.
In deze reeks blogs ‘Eerste hulp bij Stress en Burn-out klachten’ krijg je informatie en tips voor je herstel of om preventief in te zetten. Wil je het eerste deel van deze reeks lezen, klik dan hier.
Het roofbouwproces begrijpen
De klachten die horen bij overspanning en burn-out ontstaan niet van de ene op de andere dag. Het is het resultaat van een langdurig en progressief proces van mentale en fysieke uitputting. Tijdens dit roofbouwproces krijg je steeds meer lichamelijke en psychische klachten.
Kijk de video: Hoe Ontstaat Burn-out?
Stressklachten en burn-out het meest effectief begeleiden
Dat vraagt om een integrale aanpak op drie niveaus: lichaam, psyche en gedrag. Psyche en lichaam kun je niet los van elkaar zien. 'Combineren we de huidige psychologische en biologische inzichten, dan kunnen we met zekerheid stellen dat chronische stress niet alleen het gedrag, de stemming en emoties van mensen verandert, maar ook de onderliggende neurofysiologische processen en functies. Met als resultaat; afnemende veerkracht, toenemende vermoeidheid en toenemende mentale en fysieke stressklachten/- stoornissen.
Stress-gerelateerde klachten hebben dan ook niets te maken met een psychisch probleem dat onbewust wordt vertaald in lichamelijke klachten, terwijl dat vaak nog wel de onderliggende gedachte is bij de beoordeling en behandeling ervan.
"CSR Centrum houdt bij de diagnostiek van stressgerelateerde klachten en stoornissen rekening met de psychische problemen, maar ook met de mogelijk onderliggende disfuncties van het stresssysteem (primair) en andere regelsystemen en organen (secundair). De reguliere definities van overspanning en burn-out houden hier geen rekening mee." Daarom stelde CSR Centrum nieuwe definities.
Definitie van burn-out
Als de allostatische(*) overbelasting niet stopt, is sprake van een glijdende schaal van overspanning naar burn-out, waarbij het omslagpunt niet exact te kwantificeren valt. Er is sprake van burn-out als de kernsymptomen overwegend (zeer) zwaar zijn.
Abnormale vermoeidheid en een verminderd herstelvermogen: het is niet mogelijk om binnen 24-48 uur te herstellen van normale dagelijkse activiteiten, zoals boodschappen doen of een mailbericht beantwoorden.
Er is sprake van matige tot zware stress-, depressie- en angstklachten, milde tot matige cognitieve klachten en een disfunctionele emotieregulatie
De vermoeidheid is een belemmering geworden waardoor je niet meer alles in het leven kunt doen wat je vroeger kon. Je bent niet of nauwelijks in staat om eenvoudige, huiselijke taken uit te voeren. De cognitieve functies zijn ernstig verstoord. "Een kenmerk van burn-out is dat het herstel langer duurt dan een half jaar, vaak langer dan een jaar." Lees het whitepaper.
"Daarnaast kunnen zich andere gedragsmatige en lichamelijke klachten voordoen zoals; toename van agressie, cynisme, geen ‘nee’ kunnen zeggen, uitstelgedrag, zelfverwaarlozing, slaapproblemen (niet kunnen slapen, te veel slapen), hoofdpijn, duizeligheid, hartkloppingen, gevoel van benauwdheid, chronische hyperventilatie, spierpijn, maag/darmklachten, problemen met het immuunsysteem, enz."
* Met allostase worden alle psychofysiologische aanpassingen bedoeld die optreden als gevolg van interne of externe prikkels en die op gang worden gebracht door het stresssysteem. Een voorbeeld is toename van de hartslagfrequentie als we opstaan uit bed, of toename van de concentratie bij de uitvoering van een lastige taak. Allostatische overbelasting = de aanpassingen zijn schadelijk voor de gezondheid.
Wil je weten hoe hoog jouw stresslevels zijn?
Of doe een uitgebreide meting via Talenteer Jezelf.
Bron: CSR-Methode.
Stress en Burn-out Coaching
Vitaliteit gaat over veel meer dan lichamelijke gezondheid. Het gaat om energie, veerkracht, motivatie en vrijheid. Wil je meer rust en ontspannen in het leven staan? Wil je weer gemotiveerd en met energie nieuwe dingen aanpakken? Meer ‘innerlijke balans’ in je leven? Je kunt pas vooruit als je weet wat je tegenhoudt.
Online programma's
Download de 'Spaces' app van Wix en meld je aan bij “Talenteer Jezelf”. Zo blijf je op de hoogte en heb je makkelijk toegang tot de online programma's. Je kunt de online challenges ook op de website vinden.