Negatieve gevoelens verstoppen we liever, maar negatief denken kunnen we eindeloos volhouden. Ons brein is erg goed in het bewandelen van negatieve paadjes. Piekeren zorgt ervoor dat je erg vast kunt komen te zitten in onmogelijkheden en 'moeten', maar toch niet in beweging komt.
Niet alles in het leven is maakbaar. Je maakt mooie en moeilijke dingen mee. Soms maak je het jezelf alleen wel moeilijker dan nodig. Omdat jouw aandacht dan vooral gericht is op wat niet lukt, wat níet goed gaat, je fouten en mislukkingen, de beren op de weg! Je vergeet te genieten, je successen te vieren en de tijd te nemen om te ontspannen.
Selffulfilling prophecy
Je staat op en denkt, pfff dat was een slechte nacht, ik heb liggen woelen en ben zeker vijf keer wakker geweest. Ik ga vandaag vast een slechte dag tegemoet. Waarschijnlijk is je dit al vaker overkomen, in je herinnering zie je voor je hoe je boos werd op een medeweggebruiker of collega, hoe het kopje uit je handen viel, gevolgd door een domino-effect aan mislukkingen en problemen. Met als resultaat dat je rond de middag al uitgeput met hoofdpijn op de bank zat.
Je maakt je klaar voor het slechtste scenario en zo krijg je vanzelf al hoofdpijn. Schaamte en schuldgevoel zorgen ervoor dat vooral de vervelende ervaringen in je geheugen gegrift staan. Evolutionair gezien is het veel veiliger in een groep, als je sociaal buiten de boot dreigt te vallen liep je enorm veel risico. En zo denkt je brein nog steeds.
Ondertussen vergeet je al die keren dat het gewoon goed ging. Van een nacht slecht slapen hoef je niet meteen veel last te hebben. Zeker niet als je er op een positieve en zorgzame manier rekening mee houdt. Maar je brein wil gewoon graag gelijk hebben en ziet alleen de dingen die bevestiging geven. Je overtuigt jezelf van je gelijk… zie je nu wel! Je wordt kwaad op jezelf, spreekt jezelf streng toe en gaat misschien zelfs al piekeren over de komende nacht!
In deze TEDtalk van psycholoog Jodie Rogers…
…die zeker interessant is om te bekijken citeert ze Henry Ford:
“Veel dingen gaan gebeuren in je leven, en een hele hoop dingen gaan ook niet gebeuren. Het verschil tussen de twee ligt in wat we onszelf vertellen. Want of je nu gelooft dat je iets kan, of je gelooft dat je het niet kan: je hebt waarschijnlijk gelijk.”
Dan kun je toch maar beter zorgen dat je wat positiever over jezelf gaat denken en daarmee het vertrouwen in jezelf niet ondermijnt, maar juist probeert op te bouwen.
Neerwaartse spiraal
Uit onderzoek blijkt ook dat negatieve gedachten extra impact hebben op je brein. De activiteit in het deel van je hersenen dat gaat over zelfcontrole, oordelen en plannen wordt minder. Waardoor je weer verkeerde keuzes maakt, wat weer zorgt voor meer automatische negatieve gedachten. Hoe vaker je negatieve gedachten toelaat in je brein, hoe vaker je je angstig, depressief of boos voelt. Een stress reactie, het is niet voor niets dat het cognitieve, de concentratie bij een burn-out achteraan lopen als het gaat om herstel… dat deel heeft veel te verwerken gehad.
Pieker jij veel? Heb je het gevoel dat je in een neerwaartse spiraal terechtgekomen bent? Bedenk dan allereerst eens: niet alles wat je denkt is de waarheid. En concreter: heb ik nu, op dit moment echt een probleem? Ga dan een stevig stuk wandelen, even lekker uitwaaien.
Als dit bij jou niet voldoende werkt: schrijf alles waar je over piekert op en neem dan de beslissing om het tijdelijk te parkeren en er pas de volgende dag opnieuw naar te kijken. De kans is groot dat je er de volgende dag weer anders, met minder emotionele lading, naar kijkt. En zo in ieder geval wat meer afstand hebt. Je kunt nu jezelf de vragen stellen zoals: is het waar wat ik denk? En kan het tegenovergestelde ook waar zijn? Wie zou ik zijn zonder deze overtuiging? Wie wil ik dan liever zijn?
Als de ‘trucjes’ niet werken dan ben je waarschijnlijk een negatief gevoel aan het ontlopen dat aandacht vraagt. Onderzoek dan waar je voor wegloopt. Gevoelens zijn altijd tijdelijk, het kan lijken of je er door overspoeld kunt raken, maar de storm neemt snel weer af en je innerlijk leven kabbelt weer rustig verder.
Emotionele intelligentie
Daniel Goleman, een Amerikaans, psycholoog en schrijver maakte het begrip emotionele intelligentie bekend bij het grote publiek met het gelijknamige boek dat gepubliceerd werd in 1995. De kern is dat je IQ niet zaligmakend is, maar dat het vooral je emotionele intelligentie is die er ervoor zorgt dat je gelukkig wordt.
Het zijn namelijk niet je gedachten die je leven sturen, maar je gevoelens. Gevoelens zijn de motor, de drijfveren die je motiveren. Via aandacht voor de lichamelijke gewaarwordingen, de signalen niet negeren en wegstoppen, maar juist volgen, leer je gevoelens bewuster toe te laten en ben je in staat keuzes te maken die echt bij jou passen en belemmerende patronen zoals piekeren te doorbreken.
Onze eerste neiging is de negatieve emotie te willen beteugelen. Je wil er direct van af, vlucht in allerlei scenario’s of zoekt afleiding. Zelfs met een gevoel van controle kan het zijn dat je toch alleen je gevoel aan het onderdrukken bent, waarna ze toch weer boven komen drijven. Hoe meer je probeert ze te onderdrukken. Hoe meer je er in vast komt te zitten. Het is net drijfzand dat je opslokt. Als je het gevoel volgt, onderzoekt op de betekenis, probeert te begrijpen wat er gebeurt, begrip opbrengt voor de boodschap, dan besef je dat het niet zo angstaanjagend is. En slaat de golf weer neer…
In diepe verbondenheid, een gesprek dat echt ergens over gaat, voelen we het geluk. Datzelfde geluk kun je in diepere verbinding met jezelf ervaren, als je meer accepteert wie je bent. Met compassie naar je kwetsbaarheid kunt kijken en je gevoeligheid met bewustzijn tegemoet kunt treden. Gevoelens vertellen je waar je behoefte aan hebt en belangrijk voor je is. Ze bieden je zelfkennis, zelfontwikkeling en sturing. En geven betekenis aan je leven.
Geluk van binnenuit
Edith Eger geeft in haar boek ‘Het Geschenk’ een aantal mooie tips.
1) Niemand groeit van kritiek
2) Wat je niet voelt, kun je niet helen
3) Als je nog iets te bewijzen hebt, ben je nog steeds een gevangene
Als je weer eens twijfelt aan jezelf en loopt te piekeren, jouw perfectionist of ‘pleaser’ de touwtjes in handen neemt, je hard gaat lopen omdat je je schuldig voelt en iets wilt oplossen uit het verleden, of iets anders waar je geen controle over hebt, je waarde wilt bevestigen door je gelijk te halen, je steeds maar je best moet doen omdat je eigenlijk een vervelend gevoel probeert te ontlopen, zeg dan; Stop!
En stel jezelf de volgende vragen;
Wat levert het vermijden van mijn gevoelens op als ik denk aan energie, vitaliteit en mijn geluk?
Hoe hard ben ik me nu eigenlijk aan het verzetten en wat kost me dat?
Is dat het waard?
Wat krijgt er ruimte als ik het verzet loslaat en het niet meer onderdruk?
Wat vertelt het gevoel me over mijn verlangens, behoeften en kwaliteiten?
Een andere mooie tip van Edith Eger is: behandel de ander zoals die zou kunnen worden, en dat geldt natuurlijk ook voor jezelf…
Zou je een ander ook zo slecht behandelen, kwaad toespreken als iets niet lukt of adviseren om steeds de nadruk te leggen op alles wat er misloopt en met een rotgevoel rond te lopen? Vaak krijg je iets in de ene situatie wel voor elkaar en in een andere niet. Onderzoek het verschil eens. En bedenk eens een familielid, vriend of collega die dit soort dingen heel goed los kan laten, wat zou die in dit geval tegen je zeggen en doen?
‘Verander je huiverigheid in nieuwsgierigheid’
Een patroon van langdurig piekeren en twijfelen en ja, maar… vraagt soms om extra tegengas. Richt je focus bewust op positieve gevoelens. Vergroot je zelfkennis en je welbevinden.
De Volkskrant plaatst elke week een levensveranderend inzicht van een bekendere Nederlander. Opdat we leren van andermans ervaringen: Deze is van kinderboekenschrijver Carry Slee (72) : ‘Verander je huiverigheid in nieuwsgierigheid’
Dit heeft haar geholpen open te staan voor nieuwe ervaringen. Die nieuwsgierigheid stimuleren we ook vanuit de ZelfKennisMethode, nieuwsgierigheid naar jezelf en je eigen patronen; om daarna in je eigen leven te observeren, uitproberen en experimenteren. Of zoals Carry Slee het verwoord; ‘Ik maakte ruimte om me te laten verrassen. ‘Goh, hoe zal ik hiermee omgaan?’, in plaats van ‘O jee, ik moet met die mensen praten en ik ben zo verlegen’. Keer de gedachtestroom van angst om naar nieuwsgierigheid naar jezelf. Hoe ga ik reageren op al die mensen? Je moet jezelf er in het begin vaak aan herinneren – dat angstige is toch een ingesleten patroon – maar nu gaat het bij mij vanzelf.”
Verder lezen kan hier...
Eerste hulp bij piekeren
Spreek met jezelf af dat je een kwartier aan het piekeren besteedt en erover nadenkt en gaat schrijven. Daarna is het makkelijker er afstand van te nemen. Komen de gedachten terug? Dan vertel jezelf dat je er de volgende ochtend verder mee gaat.
Ga gewoon alles opschrijven, dan krijg je meer inzicht in je piekergedachten. Voer een discussie met jezelf, waarbij je kritische vragen aan jezelf gaat stellen. Klopt dit? Wat is een oplossing? Heb ik er zelf invloed op? Nadat je het hebt opgeschreven, ga je het parkeren. Nu mag je aan iets anders gaan denken, een wandeling maken….!
Praat en deel je gedachten met anderen, dan worden ze minder zwaar.
Zet je piekergedachtes in perspectief. Bedenk ook eens de positieve scenario’s!
Doe een ademhalingsoefening en/of doe ontspanningsoefeningen
Zie jezelf alles in een vuilniszak doen en weggooien…
De meeste dingen waar we over piekeren gaan nooit gebeuren en het andere deel kunnen we nooit meer veranderen.
Neem een beslissing voor een volgende keer. Het verleden kun je niet veranderen, maar je kunt wel een idee hebben voor de volgende keer.
Vergeef jezelf…. je hebt gedaan en gereageerd zoals voor jou op dat moment mogelijk was!
En ga vooral niet piekeren over het piekeren. Gedachten zijn er altijd…ook als je mindfull probeert te zijn, misschien wel juist dan! Het gaat ook daar niet om het goed doen, maar het laten gebeuren… het accepteren en volgen van wat er gebeurt. En als het je niet helpt ontspannen is jouw manier misschien wel juist actief en intensief bezig zijn; hardlopen, boksen… even verstand op nul en gaan!
Blijf nieuwsgierig, vergroot je zelfkennis en blijf observeren en experimenteren. En richt je focus op de positieve dingen in je leven. bijvoorbeeld door de gratis challenge:
Laat jezelf verrassen!
En maak een afspraak voor een gratis kennismakingsgesprek!
Mail naar: adrienne@talenteerjezelf.nl
Het onderstaande artikel uit Volzin met Damiaan Denys is zeker ook de moeite waard om te lezen. Alleen al vanwege een paar uitspraken die tot nadenken aansporen. Of misschien juist wel tot voelen…
“Vertrouwen is heel ingewikkeld. Je laat bewust de controle, of beter gezegd de illusie van controle, los.”
~ Damiaan Denys ~
En mijn eigen blogs
en
Stress en Burn-Out Coaching
Vitaliteit gaat over veel meer dan lichamelijke gezondheid. Het gaat om energie, veerkracht, motivatie en vrijheid. Wil je meer rust en ontspannen in het leven staan? Wil je weer gemotiveerd en met energie nieuwe dingen aanpakken? Meer ‘innerlijke balans’ in je leven? Je kunt pas vooruit als je weet wat je tegenhoudt.
Online programma's
Download de 'Spaces' app van Wix en meld je aan bij “Talenteer Jezelf”. Zo blijf je op de hoogte en heb je makkelijk toegang tot de online programma's. Je kunt de online challenges ook op de website vinden.
Comentarios