Er zijn allerlei gebeurtenissen die stress kunnen veroorzaken, met name als een aantal daarvan in een bepaalde periode samenvalt. En dat lijkt regelmatig zo te moeten zijn. Je kunt dan denken aan verandering van werk, een verhuizing of een geboorte. Ook zijn er ‘slepende situaties‘ die stress kunnen geven: moeilijkheden bij een van de kinderen, een slechte verstandhouding met de buren of mantelzorg. Meestal gaat het toch om verlieservaringen, afscheid en rouw vragen veel flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Deze gebeurtenissen in je privéleven kunnen ook invloed op je functioneren in het werk hebben. In de werksituatie zijn een viertal factoren het meest stressvol en ‘ziekmakend’:
1. onduidelijkheid over taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden
2. tegenstrijdige verwachtingen en eisen
3. te grote werkbelasting
4. onzekerheid over de functie in de toekomst en promotiemogelijkheden
Het is (gelukkig) niet zo dat deze gebeurtenissen altijd bij iedereen veel stress oproepen. Het grootste risico lopen mensen die er een soort roofbouwachtige manier van werken en leven op na lijken te houden. Altijd gehaast en gejaagd. Je wil meer presteren in steeds minder tijd. Je ervaart veel faalangst en onzekerheid met een sterke bewijsdrang. Je kunt moeilijk ontspannen en genieten. Je moet vooral zinvol en nuttig bezig zijn van jezelf en je negeert lichamelijke signalen van vermoeidheid en put jezelf uit.
Stress kan ik voorkomen door…
Een deel van de stress veroorzaak je dus zelf en kun je voorkomen. Hieronder vind je tien richtlijnen, die onnodige, ongezonde stress verminderen. Wat is op jou van toepassing? Waar zit op dit moment de stress? Of hoe kun je deze stress voorkomen? Wat zijn jouw persoonlijke valkuilen? Waar zit ruimte om je te ontwikkelen?
1. Zorgvuldig nadenken voor het nemen van beslissingen. Geef jezelf de tijd en ruimte om ‘voors en tegens’ tegen elkaar af te wegen, erover na te denken en er met anderen over te praten. Hierdoor voorkom je dat er consequenties ontstaan waar je later spijt van krijgt. Dat je blijft piekeren en twijfelen of het wel de ‘juiste’ keuze was.
2. Flexibel te zijn in het terugdraaien van verkeerde beslissingen. Regels als ‘wie A zegt, moet ook B zeggen’ of afspraak is afspraak’ niet tot in het ‘ongezonde’ doorvoeren. Na een heroverweging vanuit nieuwe ervaringen, feiten en omstandigheden geven soms een andere uitkomst.
3. Het afwerken van kleine klussen. Zonder uitstelgedrag - wat weer niet hetzelfde is als gehaast - afwerken van kleine klussen voorkomt dat dingen zich opstapelen tot een grote berg, waarover je het overzicht verliest. Door het maken van een taken- en prioriteitenlijst breng je ordening en structuur aan van buiten en ‘van binnen’. Je krijgt ook zicht op de klussen die eigenlijk nog te groot zijn of waar je nog informatie voor mist.
4. Lichaamsbewustzijn; je bewust worden van spanningssignalen; zoals de steen op je maag, hoofdpijn, gejaagdheid en vermoeidheid. Dat is een voorwaarde om gas terug te kunnen nemen, pauzeren, of je te ontspannen. Het zijn signalen voor verder onderzoek naar de oorzaak ervan en het ondernemen van actie. Stel jezelf regelmatig vragen en doe aan zelfreflectie.
5. Het bewust worden van onbewuste dienstvaardigheid. Het anderen naar de zin maken, zonder dat dit nodig is. Leer jezelf afvragen of je het werkelijk wil of kan doen. Heb je er ruimte voor of gaat het ten koste van jezelf? Zadel jezelf niet met meer werk op dan nodig is. Geef jezelf ruimte om eerst na te denken. Dus reageer bij alles met; ik laat het even zakken, moet even mijn agenda checken of ik kom er morgen op terug.
6. Stress voorkomen begint met het afbakenen van grenzen. Je niet automatisch aanpassen aan de anderen, maar jezelf steeds meenemen in de keuzes die je maakt. Jouw eigen behoeften en wensen als uitgangspunt nemen. Zo krijg je invloed op de verwachtingen van anderen; je geeft ze informatie over de grenzen van jouw draagkracht. Dat voorkomt dat je steeds dezelfde gesprekken voert en weer opnieuw het ongemak voelt om nee te zeggen. Natuurlijk niet altijd te voorkomen, maar als het kan!
7. Doorvragen bij onduidelijke taken en opdrachten. Je hoeft geen genoegen te nemen met taken of opdrachten die onduidelijk zijn. Jij hoeft niet het denkwerk voor anderen op te knappen, maar hebt het recht te vragen om verduidelijking of uitleg, wanneer je dingen niet begrijpt. Dit is geen bewijs van onvoldoende intelligentie, motivatie of werkbetrokkenheid, maar een teken van zorgvuldige ordening en afweging. Bij studie of werk, maar bedenk ook op andere momenten eens of je misschien informatie mist.
8. Stress voorkomen begint met het jezelf toestaan fouten te maken. Zo maak je een begin met het opgeven van een perfectionistische instelling. Dit betekent niet dat je een houding aanneemt van ‘laat maar waaien’ en ‘het zal mijn tijd wel duren’ , maar een instelling hebt om je werk zo goed mogelijk te doen, zonder van jezelf te eisen dat alles foutloos en perfect moet gebeuren. Goed is goed genoeg! Je kent je eigen kwaliteiten en beperkingen en ziet gemaakte fouten als onderdelen van een leerproces in plaats van bewijzen van onvermogen, falen en incompetentie. Juist dan ben je in staat jezelf te ‘perfectioneren’. Want dan ga je uit van ontwikkeling. Heb je het gevoel dat je iets te bewijzen hebt, dan zit je gevangen in het onvermogen van de perfectionist.
9. Stress voorkomen begint met het zorgen voor evenwicht tussen de drie pijlers van het leven: werk, sociale contacten en hobby’s. Een gezond functionerend mens is in staat tot drie fundamentele dingen: werken, spelen en liefhebben. Het onderhouden van contacten met anderen, bij wie je je geaccepteerd, vertrouwd en veilig voelt, en het kunnen genieten van activiteiten, waarin je jezelf kwijt kan, zijn even essentieel als werk verrichten, dat je prettig en zinvol vindt.
10. Een belangrijke buffer tegen stressfactoren: is sociale ondersteuning in de vorm van praktische hulp en emotioneel steun. Vooral waardering, genegenheid, betrokkenheid, vertrouwen en begrip, zijn erg belangrijk. Trek je dus niet te veel terug als je het moeilijk hebt. Mogelijke steunverleners zijn familie, partner, de directe leidinggevende en collega’s of medestudenten.
De diverse thema’s komen in verschillende blogs terug en komen dan uitgebreider aan bod. #balans #uitstelgedrag #piekeren #keuzes
Zorg dat je op de hoogte blijft van updates voor meer tips en tools.
En mis je iets? Wil je iets meer weten over een bepaald thema? Laat het me weten. Dan neem ik dat mee als inspiratie voor een volgend blog.
Bron: Reader Psychische ziektebeelden en re-integratiemogelijkheden IVA-opleidingen, Hoofdstuk 1. Modellen voor de sociaal-medische beoordeling bij verzuim door Wim H.J. Lancée, 1.2.3 Het stressmodel.
Stress en Burn-Out Coaching
Vitaliteit gaat over veel meer dan lichamelijke gezondheid. Het gaat om energie, veerkracht, motivatie en vrijheid. Wil je meer rust en ontspannen in het leven staan? Wil je weer gemotiveerd en met energie nieuwe dingen aanpakken? Meer ‘innerlijke balans’ in je leven? Je kunt pas vooruit als je weet wat je tegenhoudt.
Online programma's
Download de 'Spaces' app van Wix en meld je aan bij “Talenteer Jezelf”. Zo blijf je op de hoogte en heb je makkelijk toegang tot de online programma's. Je kunt de online challenges ook op de website vinden.