Reeks #blogs over #perfectionisme
Perfectionisme is de doorgeslagen variant van 'kwaliteit leveren'. Het is nooit goed genoeg, jij doet en bent nooit genoeg. Perfectionisme is kwaliteit leveren die zinloos of onnodig is. Wanneer je alles perfect doet, heeft niemand kritiek op je en is er niets waarvoor je je hoeft te schamen. Zolang je een gezond besef hebt over de kwaliteit, genoeg ook genoeg is, hoeft het geen probleem te zijn, maar zodra het doorslaat naar perfectionisme ontstaat er ook faalangst. Het is een energievreter die je vooral teleurstelling en frustratie brengt en ik ook vaak tegenkom bij een burn-out. Ik heb in de afgelopen jaren veel geschreven over perfectionisme, faalangst en straalangst. In dit blog een eerste verkenning van het onderwerp.
Perfectie bestaat niet
Het kan altijd beter en niets is dus perfect. Het is nooit af. Dus waarom zou je actie ondernemen als het toch niet perfect kan zijn? Dan is het toch beter om het uit te stellen? Als je geen actie onderneemt, kan niemand je aanspreken op het resultaat. Faalangst leidt tot uitstellen en hoe meer je uitstelt, hoe moeilijker het wordt om actie te ondernemen. Dit is een vicieuze cirkel die uiteindelijk leidt tot stilstand.
Op een gezonde manier streven naar een zo goed mogelijk resultaat met veel inzet en passie om dat te bereiken is natuurlijk geen probleem. Maar sommige mensen leggen de lat wel erg hoog, willen veel en vooral snel. Ze hebben een doel voor ogen dat alleen maar tegen kan vallen wanneer het werkelijkheid wordt.
“Alle introverte mensen zijn perfectionisten. Alle hoogbegaafden zijn perfectionistisch in iets (gewoonlijk niet in het opruimen van hun kamer). De hoogbegaafde introvert is een perfectionist in het kwadraat.”
~ Linda Kreger Silverman ~
Aangeboren of aangeleerd?
Perfectionisme lijkt in hoge mate een aangeboren temperament, hoewel andere factoren ook een rol kunnen spelen. Opvoeders die zelf neigen naar perfectionisme geven een voorbeeld dat versterkend kan werken. Ouders of leerkrachten met een 'fixed mindset' zullen veel nadruk leggen op resultaten en zo ook bij een kind prestaties belangrijker maken dan het proces zelf. Anders voelen, pesten, geen aansluiting en afwijzing kunnen perfectionisme stimuleren: "Ik moet presteren, anders ben ik niets waard." Veel hoogbegaafde kinderen leggen zelf de lat al hoog.
Stress
Door je perfectionisme kun je overdreven kritisch naar jezelf zijn. Dat leidt tot veel stress en frustratie. Situaties zijn objectief gezien vaak niet stressvol of frustrerend. Het is onze eigen innerlijke stem die dat er van maakt. Veel negatieve zelfspraak geeft stress en frustratie. Onze gedachten bepalen zo onze gevoelens. Deze negatieve gevoelens geven de stress.
Perfectionisten hebben vaak een geweldig goede interne criticus. Het probleem is dat deze criticus niet echt een realistische kijk heeft. Het is dus goed als je een afweging leert maken van wat er van die kritiek wel of niet klopt. Daarnaast zijn we meestal extra goed in het voorspellen van een slechte afloop. Het is belangrijk dat we leren inzien dat er altijd verschillende oplossingen zijn voor een probleem.
Stress komt niet alleen voort uit de persoon zelf, maar ook vanuit de omgeving. Niet alleen in de vorm van prestatiedruk, maar door wat ze om zich heen zien. De gevaren in de wereld, de onrechtvaardigheid, milieuproblemen en oorlogen, maar ook het bezig zijn met de dood en andere existentiële vraagstukken.
"Dankzij een paar stevige levenslessen heb ik geleerd mijn grenzen te bewaken. Perfectionisme en hoogsensitiviteit bleek een fatale combinatie; in 2011 kreeg ik een burn-out. Ik weet nu dat als ik wil ontspannen, de omgeving aan heel veel voorwaarden moet voldoen."
~ Cabaretière Karin Bloemen in het Psychologie Magazine (november 2017) ~
Het aantal kinderen en (jong)volwassenen met stress, burn-out en depressie neemt enorm sterk toe. Uit onderzoek* blijkt dat ruim driekwart van de tieners en jong-werkenden zoveel stress ervaart dat ze kans lopen lange tijd opgebrand thuis te komen zitten. Er wordt wel eens gezegd dat de moderne mens op een dag meer prikkels verwerkt dan onze verre voorvader in zijn hele leven. Dat betreft dan vooral de belasting van ons brein. Ondertussen is onze fysieke gestel niet ingrijpend veranderd, maar staat door alle hersenactiviteit onze autonome ontspanning (beweging, slaap) wel zwaar onder druk. Er is ook goed nieuws: stress is niet alleen een gevolg van de gebeurtenissen om ons heen, maar vooral ook een gevolg van de individuele beleving en andere factoren.
Denk eens na over wat jij allemaal moet van jezelf!
Welke omgevingsfactoren beïnvloeden jou sterk, wanneer is het belangrijk om even te gaan wandelen? Even een pauze te nemen?
Heb je moeite met falen? Ben je een uitsteller?
Ben jij ooit tevreden? Is goed genoeg ook echt genoeg?
Verder lezen over: #perfectionisme en #faalangst.
Aan de slag met je belemmeringen?
Maak eens een afspraak voor een oriënterend kennismakingsgesprek!
Online programma's
Download de 'Spaces' app van Wix en meld je aan bij “Talenteer Jezelf”. Zo blijf je op de hoogte en heb je makkelijk toegang tot de online programma's. Je kunt de online challenges ook op de website vinden.