Innerlijke conflicten
Grobman geeft in zijn verslag ‘A Psychodynamic Psychotherapy Approach to the Emotional Problems of Exceptionally and Profoundly Gifted Adolescents and Adults: A Psychiatrist’s Experience ‘ over een groep patiënten tussen de 15 en 35, de onderliggende problematiek bij onderpresteren heel goed weer.
Zijn patiënten komen uit stabiele gezinnen en ze worden ondersteund in hun hoogbegaafdheid. De oorzaak van het onderpresteren komt voort uit conflicten en angsten vanuit hun eigen innerlijke ervaringen. Verschillende onderdelen van hun bijzondere begaafdheid kunnen zij tegelijkertijd als kracht en zwakte voelen. Dit is de kern van hun innerlijke conflict. Door hun extreme gevoeligheden worden de emoties en emotionele conflicten intens ervaren.
Ook al is er sprake van hoge intellectuele ontwikkeling, de methodes die ze hanteren om hiermee om te gaan zijn verrassend primitief. Ontkenning en ontwijkingsgedrag worden ingezet in een poging de conflicten en angsten te hanteren. Deze pogingen om conflict en angst te elimineren leiden tot onderpresteren, zelfdestructief gedrag en psychische problemen. Hun sterke behoefte aan onafhankelijkheid hebben er voor gezorgd dat ze niet eerder naar hulp gezocht hebben.
Grote dromen en twijfel staan centraal. Geen begaafdheid die fout loopt als gevolg van een mismatch met de omgeving, maar het op een onbewuste manier verloochenen van het uitzonderlijke potentieel. Innerlijke strijd en angst zetten een aantal beschermingsmechanismen in gang.
Allen hadden als kind het gevoel dat hun bijzondere begaafdheid hen succes zou brengen. In plaats van om hulp te vragen wanneer ze vastliepen, trokken ze zich terug, vertoonde uitstelgedrag, en beweerden ze dat hun motivatie verdwenen was.
Om hulp vragen zou een bewijs zijn dat ze toch niet zo begaafd waren. Ze beweren dat ze aan een neurologische aandoening lijden of een leerprobleem hebben waar geen oplossing voor is.
Wanneer ze hun façade van onafhankelijkheid en onoverwinnelijkheid laten varen kunnen ze de hulp langzaam aanvaarden. Ze beginnen te begrijpen dat het vermijden en ontkennen en andere pogingen om de angst en hun conflict te elimineren veel meer schade aanricht aan hun potentieel dan de kleine compromissen wat hun autonomie betreft.
Geen van hen was in staat hun begaafdheid als een simpel feit te accepteren en geen van hen vond het fijn om zich anders te voelen dan hun vrienden. Een deel van hun hoogbegaafdheid bleek een mysterie voor hen. Het deel dat voorbij gaat aan het cognitieve. Het gevoelige, intuïtieve deel wordt met het ouder worden steeds meer naar de achtergrond geschoven.
Onopgeloste conflicten lagen aan de basis van het onderpresteren. Schuld en schaamte, de nadruk op autonomie, verwarring over integratie van extracognitieve vaardigheden met het intellect en de begaafdheid inzetten om zich te verdiepen in belangrijke problemen in plaats van snelle oplossingen na te jagen, een meer volwassen methode van conflict hantering en coping ontstond en zo komt er ruimte voor integratie van het analytische en intuïtieve en het hoogbegaafde potentieel kan worden vrijgelaten met minder conflict en angst.